Buurserzand 10 Kilometer

Haaksbergen

Lengte: 10 km

Wandeling door het Buurserzand 10 Kilometer

Ooit was het de werkschuur van Natuurmonumenten op het Buurserzand, nu is De Wakel infocentrum, rustpunt én startpunt van meerdere wandelroutes door het gebied. Ik koos de 10 kilometer lange oranje wandelroute door het Buurserzand. ‘Tien kilometer lang genieten’, belooft de routebeschrijving.

De fiets kun je voor de ingang van het infocentrum parkeren, de auto ietsjes verderop: op parkeerplaats Molenbelt. Hier beginnen ook drie andere wandelroutes. Een tot 5,2 kilometer verkorte versie van deze wandeling, een 8 kilometer lange route en een ook voor wandelwagens geschikt rondje over de hei van 3 kilometer.

Wissink Möl

Maar voordat je de wandeling begint, vraagt een bord langs de weg even je aandacht voor het verhaal van de Wissink Möl – de molen die hier heeft gestaan. Je kunt het lezen langs de weg tussen de auto-parkeerplaats en het infocentrum.

Oale stee

De herfststormen van 1972 waren te sterk voor de molen. Uit veiligheidsoverwegingen werd Wissink Möl daarom maar uit elkaar gehaald – om later eens te worden herbouwd. Dit laatste werd reden voor een strijd tussen de dorpen Buurse en Usselo. Want waar moest de molen worden herbouwd? Het was het actiecomité ‘Stenderkast mot in Buurse bliemn’ tegenover ‘Wissink’s mot noar de oale stee’. De molen stond namelijk wel oorspronkelijk in Usselo. Wissink’s was ooit van Usselo naar Buurse verplaatst, door de toenmalige eigenaar van het Buurserzand. Een Koninklijk Besluit was nodig de strijd te beslechten: de herbouwde molen staat op zijn oorspronkelijk plek, in Usselo.

Mooiste kant

Vanaf het infocentrum gaat het direct de uitgestrekte en open hei op. En meteen ook laat het Buurserzand zich van zijn mooiste kant zien. Ik wandel over een smal slingerend pad het natuurgebied in. Het uitzicht is prachtig: heide, struiken, in de verte een groepje bomen. Tel daarbij op het langzaam doorbrekende zonnetje, dat nog net een laatste restje ochtendmist verdrijft.

Runderen

Een pad dat ik deze zonnige zondagochtend wel deel met flink wat anderen. Met de grote stad Enschede in de buurt is het een populair gebied voor wandelaars, fietsers en andere bezoekers van het natuurgebied. Op het nabijgelegen fietspad word ik ingehaald door snelle wielrenners en even verderop heeft men duidelijk plezier in het maken van heel veel foto’s van elkaar, met de prachtige heide als achtergrond.

Veel menselijke activiteit dus op deze zondagochtend. Het wordt rustig gadegeslagen door enkele runderen. Zij maken zich niet druk – en hebben lekker lui liggend de schaduw van een groepje bomen opgezocht. Het zijn de Hereford runderen van het Buurserzand. Natuurmonumenten zet ze in als grote grazers die de heide open houden.

Bommelas

Verscholen onder de bomen staat hier de Bommelas. Een boerderij met de respectabele leeftijd van bijna tweehonderd jaar. Gerrit Jan Keizers heeft hem rond 1840 gebouwd en de boerderij is tot 1912 bewoond geweest door de familie. Sindsdien staat hij hier als herinnering aan vroegere tijden. Nog maar af en toe gaat de deur open: voor bezichtigingen die Natuurmonumenten periodiek houdt. ‘De waarschijnlijk meest gefotografeerde boerderij van Twente’, zegt de natuurorganisatie over de Bommelas. En ja, ik heb er ook een gemaakt:

Marken

Een smal pad leidt naar de oude markepaal op het Buurserzand. Al meer dan driehonderd jaar staat hij hier midden op de heide. Nu als herinnering aan het verleden, ooit geplaatst om de grens tussen de markegronden van Buurse en Haaksbergen aan te geven. Lang waren de moeilijker toegankelijke gebieden hier in de grensstreek in gezamenlijk beheer van de boeren. Ze zijn nooit ontgonnen, maar ingezet voor bijvoorbeeld turfwinning of om schapen te houden. Tegenwoordig is Natuurmonumenten de eigenaar van het gebied. In 1929 werd het aan de natuurorganisatie geschonken door Erwina van Heek, telg van de bekende textielfamilie Van Heek.

Spinnenwebben

Ik passeer het Buursermeertje en het gaat verder over een smal en uitgesleten wandelpaadje over de heide. Ik realiseer me dat van de drukte aan het begin van de wandeling niks meer over is. Alweer een tijdje wandel ik hier weer helemaal alleen, tussen heideplanten en andere lage begroeiing door. En bewonder de vele spinnenwebben in het gras, die nog nat zijn van het ochtenddauw. Ze hangen prachtig als fragiele vangnetjes tussen de grasstengels. Maar daar denken vliegende insecten vast anders over…

Boswachter

Een laag houten bankje nodigt uit voor een kleine pauze – die ik graag neem op deze plek. De boswachter loopt langs en we zijn het eens over hoe mooi het hier is. Ik zeg het bankje tot ziens en wandel verder. De route steekt de drukke Buurserstraat over, maar duikt ook meteen het veld weer in. Een duidelijke verhoging in het landschap kondigt de Harrevelderschans aan. Hoe vredig het hier nu ook is, tijdens de Tachtigjarige Oorlog was dit wel anders. Twente en Salland waren in Spaanse handen – en onze Staten Generaal koos deze plek uit voor een verdedigingswerk, waarvan de resten nu nog in het landschap zichtbaar zijn.

Buurserbeek

Dan komt de Buurserbeek in zicht. Vanuit Duitsland stroomt deze richting de IJssel. En ik zal de beek goed leren kennen – want zie op de kaart dat de wandeling deze de komende twee kilometers volgt. Het blijken mooie kilometers. De beek slingert licht tussen beboste oevers door, langs weilanden en ruige velden. Ik groet een andere wandelaar en passeer een lange vistrap. Deze bestaat uit rijen keien dwars in de beek. Ook mooi is de oversteek over een smalle zijstroom: grote betonnen stapstenen brengen je naar de andere kant.

Nemt de tied

De wandelroute neemt afscheid van de Buurserbeek. Via een zandweg door het bos en daarna een rustige asfaltweg, gaat het weer richting het Buurserzand. Ik passeer het Maïsdoolhof annex Rustpunt. ‘Nemt de tied. D’r is hier zovöl moois te zeen…’, verleidt een bord de passerende wandelaar. En de koffie smaakt er ook, weet ik even later.

Nieuwe natuur

Het gaat weer verder. Langs Peters Pad en langs een particulier landgoed dat is opengesteld voor wandelaars, maar honden zijn er niet welkom… Maar de route laat het goed links liggen en ik kom aan bij een stuk nieuwe natuur. Hier is landbouwgrond jaren geleden afgegraven en teruggegeven aan de natuur. Met succes: zelfs de jeneverbes komt er weer terug.

De Wakel

Deze nieuwe natuur sluit naadloos aan op de natuur van Buurserzand. En zo wandel ik de laatste kilometer weer tussen de oude heide, langs struiken en bomen, terug naar Infocentrum De Wakel. Ook hier staat de koffie klaar.

STARTPUNT

Startpunt van de Wandelroute Buurserzand is Infocentrum de Wakel, Stendermolenweg 9, 7481 PR Haaksbergen.

ROUTEBESCHRIJVING

De wandeling is gemarkeerd met oranje pijlen. Meer informatie op Natuurmonumenten.nl.

GPS-TRACK

Download mijn GPS-track Wandelroute Buurserzand.

Al 124 wandelingen in Oost-Nederland