Een kort rondje door het westelijke deel van het Haaksbergerveen: het Armenveen. Kort maar krachtig maak je kennis met veel van het moois dat het Haaksbergerveen te bieden heeft. Het gaat langs veen, vennen en stukken bos, over smalle wandelpaadjes en oude zandwegen. Volg de gele pijlen, ruim twee kilometer lang.
Armen(veen)
Het Armenveen. Hier konden de armen hun turf steken, met toestemming van de grondeigenaar. Ook was het een stuk veen dat arm aan turf was. Het arme veen was voor de armen dus. Als je weet waar je op moet letten kun je de eendagsputjes nog vinden. Zelf zijn ze me tijdens de wandeling niet opgevallen overigens.
Gele pijlen
Aan de rand van het Haaksbergerveen is de kleine parkeerplaats aan de Niekerkweg het startpunt van de 2,3 kilometer lange wandeling. De rondwandeling is gemarkeerd met gele pijlen. Vanaf de parkeerplaats beginnen meerdere rondwandelingen: door het veen, of over het platte land rond Haaksbergen. In totaal heb je keuze uit zes wandelingen. De kortste hiervan is de Armenveenroute, die ik vandaag wandel. De langste route die hier start telt 19,3 kilometers.
Gedag
Vanaf de parkeerplaats wandel je direct het veen in. En het uitzicht is meteen prachtig. Het gaat over een smal wandelpad, langs veen, ruige velden, struiken en vennen. Libellen vliegen heen en weer in de late middagzon – en in de verte speurt een torenvalk, stilhangend in de lucht, naar een prooi op de grond. Bruine ‘sigaren’ van lisdodden begeleiden me, terwijl ik langs een waterplas loop. Even verderop wuift een lange rij pluizige pluimen van het koninginnekruid me gedag.
Turf
Ik kom aan bij de Turfweg. Het is een smalle en slingerende zandweg die het veen inloopt. Aan de rand van het veen woont al generaties lang de familie Ter Hogt, vertelt een informatiebordje. Met een familiegeschiedenis van wonen en werken in het veen. Nu heeft de Turfweg geen andere functie meer dan wandelaars en fietsers te plezieren met een tocht door het veen. Waarbij wandelaars de oude zandweg mogen gebruiken en voor fietsers een slingerend fietspad langs het weggetje is aangelegd. Wandelen en fietsen zonder elkaar te storen dus.
Staatsbosbeheer
Al sinds de Tweede Wereldoorlog is het Haaksbergerveen staatseigendom. Staatsbosbeheer voert het beheer uit. Dat is tegenwoordig vooral gericht op behoud en zo mogelijk herstel van het veen. Om het water vast te houden zijn dijkjes en dammen aangelegd. En langzaam komt het veen weer tot leven, zegt Staatsbosbeheer. En daar mogen we blij mee zijn, want het Haaksbergerveen is een van de weinige plekken in Nederland waar nog levend hoogveen voorkomt.
Uitzicht
Het landschap wordt opener. Ik word getrakteerd op mooie vergezichten over het hier platte landschap. Fietsers verdwijnen langzaam in de verte en verderop draaft in galop een paard voorbij. Ik passeer een bankje en geniet even van het fraaie uitzicht dat het biedt. Hoe vredig het hier nu is, op vrijdag 28 augustus 1942 was het hier heel anders, leert een bordje in de berm. Op die dag stortte op deze plek een Engelse bommenwerper neer, op weg naar Duitsland. Geen van de zeven inzittenden overleefde de crash.
Intact
Het gaat verder over het John Dearpad, een smal wandelpad door het veen. Het pad is vernoemd naar John Dear, die veertig jaar lang als medewerker van Staatsbosbeheer hier in het Haaksbergerveen heeft gewerkt. Wat er zo aantrekkelijk aan dit gebied is, vertelt hij in een interview. “In het Haaksbergerveen is het hele systeem nog intact. Ook de kleinschaligheid is een voordeel. Dat maakt het heel uniek”, aldus John Dear.
Kwetsbaar
Maar het hele pad van John aflopen is niet mogelijk. “Kwetsbaar gebied, geen toegang”, verbiedt het bord naast de afsluiting van het pad. Dus slaat de route af, wat geen straf is. Ook het volgende pad is een mooi wandelpad door het veen. Zo kom ik weer aan bij de bosrand, waar ook de parkeerplaats aan ligt. De laatste paar honderd meter gaan over een slingerende zandweg, die gezien het hoge gras nauwelijks meer wordt gebruikt. Dan komt de bescheiden parkeerplaats weer in zicht, wat het einde betekent van deze korte, maar krachtige – en mooie – kennismaking met het Armenveen bij Haaksbergen.
