Achttien toppen en 32 wandelkilometers telt de Montferlandse Toppenroute. Je kunt ‘m in één keer lopen, maar er zijn ook zes rondwandelingen die de Toppenroute in kortere trajecten opdelen. Deze variëren van 5 tot 12 kilometer wat lengte betreft. Omdat het rondwandelingen zijn leg je in totaal wel wat meer af: zo’n 54 kilometer. Vandaag loop ik het 12 kilometer lange traject Zeddam.
Zeddam
Parkeerplaats Kusterland, langs de weg tussen Zeddam en Beek, is startpunt van de eerste etappe. De 12 kilometer tellende rondwandeling zet eerst koers richting Zeddam zelf. Ik steek de drukke Beekseweg over (ook de enige drukkere doorgaande weg door het Bergherbos) en wandel over een brede zandweg richting het dorp. Het uitzicht is meteen al indrukwekkend. De weg ligt hoger dan de omgeving, en trakteert hierdoor op verre uitzichten. Het kijkt uit over kale, golvende akkers, met in de verte de rand van het Bergherbos.
Torenmolen
Het is een oudje, de torenmolen van Zeddam. En een zeldzame. De nog werkende torenmolen waar ik op af loop, is een van de oudste gemetselde molens van Europa. Voor eerst genoemd in 1451, toen Zeddam nog Sedam heette. En, zonder noemenswaardig klimmen (het vertrekpunt ligt al wat hoger), bereik ik ook al de eerste top van de Montferlandse Toppenroute. Het is de 37 meter hoge Paosbult. Men weet het niet zeker, maar waarschijnlijk zo genoemd omdat hier vroeger het paasvuur werd ontstoken.
Doorkijkjes
We dalen af via de Bovendorpsstraat, richting de rooms-katholieke Sint-Oswalduskerk. En slaan bij de kerk aangekomen af, dalen verder af, en wandelen het dorp weer uit. Hier, op de vlakte enkele kale weilanden en akkers. Ze worden extensief beheerd door terreineigenaar Natuurmonumenten. Een smal wandelpad langs een weiland leidt richting het bos. Terwijl het lichtjes begint te stijgen. De route duikt het bos in en volgt de rand ervan. Vanaf het bospad mooie doorkijkjes op het dorp, dat tegen de flanken van het Bergherbos aan ligt.
Groot Beekermark
Ik sla af, en het gaat dieper het bos in. Het pad blijft stijgen. Richting het hoogste deel van het Bergherbos. Maar niet rechtstreeks: met een klein omweggetje gaat de route eerst langs Groot Beekermark. Met een hoogte van 86 meter de tweede top van onze wandeling. De naam verwijst naar de tijd waarin dit deel van het bos markegrond was. Een gezamenlijk bezit van meerdere boeren.
Hettenheuvel
Het gaat verder, op weg naar het hoogste punt van het Montferland. Het is niet ver meer naar de 92 meter hoge Hettenheuvel. Maar eerst nog een stukje afdalen – en dan een forse klim naar deze hoogste top. Ook van deze top is de herkomst van de naam niet zeker. Het kan verwijzen naar de vele herten die hier voorkwamen, maar ook bijvoorbeeld naar de Germaanse godin Hertha. Hoe dan ook, het hoogste punt van de Toppenroute is in the pocket. Maar verwacht geen vergezichten over de omgeving, want ook de top is volledig bebost.
Kale Jacob
Dat is anders bij de volgende heuvel op de route: de Kale Jacob. Waar de naam van deze top vandaan komt wordt duidelijk als je hem nadert: Jacob heeft een kale kruin. Het zorgt in ieder geval voor een onbelemmerd en indrukwekkend uitzicht, richting de Veluwe. Een informatiebord op het uitzichtplatform benoemt welke plaatsen en plekken je in de verte ziet. En het is helder genoeg vandaag om vanaf de 80 meter hoge top bijvoorbeeld de bossen van de Veluwezoom te zien.
Proat
Dan begint een lange, rechte afdaling. Eerst over de kale flank van de Kale Jacob, later door het bos. Ik ben aangekomen in het vlakkere deel van het bos. Even geen stijgen en dalen meer – de komende kilometers zijn gewoon een mooie wandeling door een afwisselend bos. “Doar krieg ie proat van”, vertelt een koperen bordje op de leuning van een bankje me. Ik ben aangekomen aan de rand van het bos. Het bankje biedt een mooi uitzicht over een nog grotendeels door het bos omsloten akker.
Keurvorstenheuvel
Maar we gaan weer terug het bos in, op naar de volgende heuveltop. Spoedig begint het pad weer lichtjes te stijgen. En dat gaat nog even door, tot de Keurvorstenheuvel is bereikt. Waarschijnlijk ooit bezit geweest van de Duitse keurvorsten, oftewel de kurfürsten in het Duits. Dus, zoals Berlijn zijn kurfürstendamm heeft, heeft het Bergherbos zijn Keurvorstenheuvel. En met zijn hoogte van 71 meter is het top nummer 6 van de Montferlandse Toppenroute.
Buizerd
Ik laat de Keurvorstenheuvel weer achter me en wandel verder door het bos. Een buizerd vliegt voor me uit; tussen de bomen van de boslaan door, zweeft de bocht om en verdwijnt tussen de bomen. Verder is het stil in het bos. Een stilte die even wordt onderbroken door de Beekseweg – de verbindingsweg tussen Zeddam en Beek.
Rijsberg
Ik steek de weg over en meteen begint het volgende klimmetje. Deze komt uit op de Rijsberg, met een hoogte van 70 meter alweer de zesde en ook de laatste top van deze etappe. Een heuvel met een minder vrolijke historie. Althans, als de oude volksverhalen kloppen. Deze vertellen in ieder geval dat de Rijsberg in oude tijden werd gebruikt voor terechtstelling van tot de vuurdood veroordeelden. En als je weet dat rijs de oude naam voor takkenbos is, dan is de naam verklaard.
Eerste zes
Er volgt een langzame afdaling door het bos, die eindigt bij het start- en eindpunt van de eerste etappe van de Montferlandse Toppenroute: parkeerplaats Kusterland. Na een fraaie rondwandeling door het noordelijke gedeelte van het Bergherbos zitten de eerste zes toppen er voor mij op. Nog twaalf te gaan.
