Het dorp van de vijf heuvels, wordt het Twentse plaatsje Markelo ook wel genoemd. De 13 kilometer lange Roots-wandeling Van Berg naar Berg doet er drie aan: de Markelose Berg, de Hulpe en de Herikerberg. Echt klimmen wordt het nooit – de hoogste ‘berg’ telt 47 hoogtemeters. Maar de uitzichten over het vaak golvende landschap zijn prachtig.
IJstijd
Het centrum van Markelo is start- en eindpunt van de rondwandeling. Deze is samengesteld door Roots Magazine. Rond de start van de wandelroute is voldoende parkeergelegenheid, plus horeca voor na de wandeling. Het heuvelachtige landschap rondom Markelo is te danken aan de voorlaatste ijstijd, zo’n 150.000 jaar geleden. Landijs dat vanuit het noorden ons land bereikte, duwde het land als een bulldozer voor zich uit en liet een heuvelachtig landschap achter.
Markelose Berg
De wandeling begint met een bezoek aan de 40 meter hoge Markelose Berg, net buiten Markelo. Het gaat langs de protestantse Martinuskerk, waarna de route afslaat, de Bergweg in. Zoals de naam al doet vermoeden, leidt deze weg naar de Markelose Berg. Nog voordat de bebouwing eindigt, begint de weg lichtjes te stijgen – de nodige hoogtemeters worden langzaam maar gestaag gemaakt. Het slaat af, de weg stijgt sterker en ik wandel het bos in. Al snel is de 40 meter hoge top ook al bereikt. Op mooie uitzichten moeten we nog even wachten, want de top is begroeid met bos.
Verzetsmonument
Wat je wel ziet op de top is het Overijssels verzetsmonument. Drie natuurstenen zuilen, die drie bladzijden uit de oorlogsgeschiedenis voorstellen. Tegen de zuilen aan drie stenen figuren. Ze verbeelden ongewapend verzet, gewapend verzet en de vrouw in het verzet. Een indrukwekkend monument, op een indrukwekkende plek – dit door bos omsloten open veld, op het hoogste punt van de Markelose Berg.
Uitzichten
Ik wandel verder en bereik al snel de rand van het bos. De bomen maken plaats voor een prachtig uitzicht. Hoog vanaf de helling kijk ik ver uit over het lager gelegen land. Een bankje staat klaar om hiervan nog wat langer te kunnen genieten. De route blijft de bosrand volgen – en het uitzicht over de flanken van de berg blijft ook. Ik steek een uitgestrekt grasland over, dat is bezaaid met de pluizenbollen van honderden uitgebloeide paardenbloemen. Zo kom ik weer terug op de Bergweg. Het rondje Markelose Berg is rond.
Langs de molen
Langs de rand van het dorp gaat het richting de volgende berg. Ik passeer de Markelose molen, die luistert naar zowel de naam Molen de Hoop als de naam Molen van Buursink. Om met de wieken boven de bebouwing van het dorp uit te komen is de molen op een verhoging gebouwd. Dat is al even geleden: in 1839 is hij hier neergezet. Nu wordt de molen beheerd door de Stichting Vrienden van de Molen van Buursink. Een vrijwillige molenaar laat nog regelmatig de wieken draaien.
Tuthola
“Woorden worden geweven tot een leesbaar leven.” Deze mooie woorden lees ik op de gratis-boeken-kast langs de weg. Het is naast Tuthola. Een niet-alledaagse kledingwinkel, die gaat voor kleur. Want: “Het leven is te mooi om als een grijze muis door het leven te gaan”, aldus Tuthola. En zo wandel ik kijkend en lezend het dorp weer uit.
Glooiend
Alleen wandelaars, fietsers en ruiters zijn welkom op de onverharde weg die even de rand van het dorp volgt – op weg naar de volgende berg. Ik wandel langs fraai gelegen huizen, met wie ik het uitzicht over de velden deel. Ook hier is het licht glooiend; het is mooi wandelen hier. In de verte is een boer het gras aan het maaien, verder is het stil op het landweggetje. Een bordje vraagt vriendelijk honden uit de wei te houden en ik laat Markelo langzaam achter me.
De Hemmel
Met zijn 31 meter telt De Hemmel niet mee als een van de Vijf Heuvels van Markelo, maar hij ligt er wel degelijk. Ook deze heuvel is begroeid met bos. Dus geen verre uitzichten, wel een bescheiden klimmetje. Aan de voet van de heuvel is begin deze eeuw een Mariakapel geplaatst. Deze herinnert aan de Mariakapel die hier in de middeleeuwen heeft gestaan. Kapel en heuvel hadden in die tijd een belangrijke rol in de rechtspraak.
Grafheuvels
De volgende heuvels waar ik langswandel zijn grafheuvels. Een smal wandelpad loopt het Driebelterveld in. In het verleden een uitgestrekt heideveld, nu overgenomen door bomen en struiken. De duidelijk herkenbare grafheuvels komen uit het einde van de Steentijd, zo’n 3.000 voor Christus. In 1839 liet de graaf van Bylandt een paar grafheuvels onderzoeken. Hij liet twee elkaar kruisende sleuven graven. Een klein bronzen zwaard was de opbrengt.
Heide
Ik wandel verder door het bos. Even verderop is toch nog een stukje heide bewaard gebleven. Aan de rand van het veldje een bankje met uitzicht erop. Een mooie plek om – ongeveer halverwege de wandeling – even te pauzeren.
Herikerberg
Het bospad maakt plaats voor een lange, rechte zandweg door het bos. Het pad begint voorzichtig te stijgen. Het gaat richting het hoogste punt van de rondwandeling: de Herikerberg. Het uitgestrekte bos waar ik door wandel, is onderdeel van het landgoed Weldam-Herikerberg. Een heel eind verwijderd van het Kasteel Weldam: dat vind je enkele kilometers verderop, tussen Diepenheim en Goor.
Uitzicht
De drukke doorgaande weg naar Goor wordt overgestoken – en het klimmen gaat aan de andere kant van de weg weer door. Maar dan heb ‘m bereikt: de 47 meter hoge Herikerberg. De geel met groene luiken maken duidelijk dat de toren boven op de heuvel tot het Landgoed Weldam behoort. In 1890 gebouwd door de toenmalige eigenaar van het goed. De reden was simpel: hij wilde een mooi uitkijkpunt op het hoogste punt van zijn landgoed.
Essen
Over smalle bospaden daal ik langzaam weer af. De route bereikt de rand van het bos en volgt deze. Ik wandel langs oude essen: kleine landbouwpercelen, waar boeren vroeger hun producten verbouwden. Het is fraai wandelen hier. Het pad ligt nog iets verhoogd op de flank van de heuvel, de buitenste bomen van het bos hangen beschermend over het pad heen.
Leemkuilen
Ooit werd hier leem afgegraven, onder meer voor fabricage van bakstenen. Diepe kuilen bleven achter. Deze gaten werden later de basis van het motorcross-circuit Herikerberg, dat de wandeling een tijdje volgt. Niet alleen motorliefhebbers profiteren van het gebiedje. De oude kuilen vormen een eigen biotoopje, waar bijzondere planten van profiteren, lees ik op de website van Landschap Overijssel.
Leemtreintje
Het gaat verder over de Tichelweg, een brede zandweg door het bos. De naam van deze weg herinnert aan de tijd dat hier leem werd gewonnen. Tichel is een oud woord voor baksteen, waar het leem grondstof voor was. Even verderop nog een herinnering aan dit verleden, in de vorm van een oude leemtrein, voor ‘eeuwig’ geparkeerd in de berm.
Rood met witte stippen
De route duikt weer het bos in. Over smalle paden gaat het richting Markelo. Af en toe een open plek – en veel paddenstoelen langs het pad. Ik spot mijn eerste ‘rood-met-witte-stippen’ van deze herfst. Een foto waard:
Water
Ooit een beekdal, nu is het lager gelegen gebied aan de rand van Markelo ingericht als opvangbekken voor water. En wandelaars zijn er welkom – zolang het water het niet verhindert. Vandaag zijn de wandelpaden goed begaanbaar. Eigenaar Waterschap Rijn en IJssel heeft het ingericht als natuurgebiedje.
Vijf heuvels
Dan nog een klein stukje door de bebouwing van Markelo en komt het eindpunt van de rondwandeling in zicht. Van de vijf Markelose bergen twee ‘beklommen’ en twee gezien. De vijfde berg – de 40 meter hoge Friezenberg – vind je een eindje ten noorden van de plaats. Een mooi doel van een andere wandeling…
