Nog maar 25 hectare levend hoogveen telt ons land. Meer dan de helft ervan vind je in de Engbertsdijkvenen, een duizend hectare groot natuurgebied bij Kloosterhaar. De 4,6 kilometer lange en gemarkeerde Heideroute voert langs veen, heide en vennen, door een adembenemend stuk zeldzame natuur.
Kloosterhaar
Aan de rand van het veenmoeras kun je de auto achterlaten, op de parkeerplaats net buiten Kloosterhaar. Het dorpje ligt op de iets hoger gelegen zandgronden rondom het veen. Die hogere zandgronden werden vroeger ‘haren’ genoemd. Ook lag hier een klooster in de buurt. Combineer deze twee gegevens en de naam Kloosterhaar is duidelijk.
Vanaf de parkeerplaats is het nog maar een klein eindje lopen naar het veen. Ik passeer een fraaie oude boerderij, waar de vlag van Staatsbosbeheer duidelijk aangeeft wie de beheerder van het natuurgebied is. Een infopaneel geeft de nodige achtergrondinformatie over de Engbertsdijkvenen.
Veen, heide en vennen
Dan ontvouwt zich het typische en tegenwoordig zeldzame veenlandschap. Ik kijk uit over een vlak landschap dat bestaat uit heide, veen en vennen, zover het oog reikt. Prachtig is het hier. En bijzonder – het grootste nog overgebleven levend hoogveengebied van Nederland.
Dijkje
Over een iets hoger gelegen kaarsrecht dijkje wandel ik het gebied in. Het gaat langs een omvangrijk ven, waar de Hollandse wolken prachtig in weerspiegelen. Aan de rand van het ven “begroeten” twee ganzenfamilies elkaar. En al snel ontdek ik het zeldzame eenarig wollegras: een grasachtige plant met witte wolharige pluimen, die zich thuisvoelt in het hoogveen.
Kwetsbaar
Dan is het pad geblokkeerd voor wandelaars. “Kwetsbaar gebied, geen toegang”, verduidelijkt het bord. Vóór mij en aan de andere kant van de afsluiting lopen twee ganzen zelfbewust verder over het pad. Alsof ze willen laten zien dat zij daar wel mogen lopen…
Behoud en herstel
Ik kijk hier uit over de hoogveenkern, zoals het informatiebord aan het begin van het pad uitlegt. Om deze kern zijn begin deze eeuw dammen aangelegd, zodat het water op hoog niveau blijft. In de hoop dat het zeldzame hoogveen behouden blijft en zich het liefst herstelt.
Heerlijk wandelen
De wandelroute slaat af en volgt een licht slingerend wandelpad over heide en langs mooie vennetjes. Ook hier zijn de uitzichten prachtig en weids. Het is heerlijk wandelen hier, door een bijzonder landschap.
Vogels
Ik groet twee met verrekijkers uitgeruste wandelaars. Want ook vogels komen graag naar dit veengebied. ’s Winters is het hier de slaapplek voor duizenden toendrarietganzen, die de Siberische toendra’s even zijn ontvlucht. In de vennen zwemmen wintertalingen, slobeenden en geoorde futen. Terwijl de halfopen rietlanden onderdak biedt aan rietgorzen en blauwborsten. En wie geluk heeft kan zelfs een kraanvogel zien.
Toekomst
Zo nader ik langzaam weer de rand van het natuurgebied. Enkele grazers zijn hier druk bezig de heide open te houden. Zodat ook in de toekomst deze fraaie wandeling kan worden gemaakt.